ΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ;
ΕΊΝΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΝΆΣΤΕΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΆ ΥΠΟΚΕΊΜΕΝΑ; Η άποψη ότι "οι μετανάστες είναι επαναστατικά υποκείμενα", η οποία ήταν ευρέως διαδεδομένη τη δεκαετία του 1980, συνεχίστηκε και τη δεκαετία του 1990. Η αιτιολόγηση ήταν η εξής: η εργατική τάξη της χώρας -της Γαλλίας ή της Γερμανίας- έχει χάσει την ικανότητά της να αλλάξει την κοινωνία. Οι μετανάστες θα μπορούσαν να πάρουν τη θέση της. Είχα την πρώτη μου διαφωνία με τους ηγέτες της Action Directe, με τους οποίους καταλάβαμε τρεις πολυκατοικίες στο Παρίσι το 1982. Υποστήριξαν ότι η μάζα των καταληψιών από την Τουρκία, όλοι εργάτες ενδυμάτων, ήταν το νέο επαναστατικό υποκείμενο, εγώ διαφώνησα. Ήταν δύσκολο να βρει κανείς σπίτι στο Παρίσι, και επιπλέον, οι μετανάστες συχνά στερούνταν τη στέγαση. Οι μετανάστες που εργάζονταν σε επισφαλείς θέσεις εργασίας για χαμηλούς μισθούς είχαν αντιρρήσεις για τη γαλλική κοινωνία και θεωρούνταν τα νέα επαναστατικά υποκείμενα. Ο στόχος των μεταναστών δεν ήταν να αλλάξουν την κοινωνία -μιλούσαν για αλλαγή με την επαναστατική έννοια- αλλά να εισέλθουν σε αυτή την κοινωνία. Ήθελαν να κερδίσουν μια θέση για τον εαυτό τους στην κοινωνία. Όταν καταφέρουν να κερδίσουν αυτή τη θέση, έστω και σε κάποιο βαθμό, θα πάψουν οι αντιρρήσεις τους απέναντι στην κοινωνία. Θα αντικατασταθούν από νέους μετανάστες, νέους που βρίσκονται στη διαδικασία να αντιταχθούν στην κοινωνία. Πολύ λίγοι από τους μετανάστες που συμμετείχαν σε καταλήψεις σπιτιών, καταλήψεις εργαστηρίων κ.λπ. θα παραμείνουν αργότερα επαναστάτες. Θα θυμηθούν γιατί είχαν έρθει στη Γαλλία -ή στη Γερμανία- και θα στραφούν στην εξοικονόμηση χρημάτων. Οι άνθρωποι είχαν έρθει σε αυτές τις χώρες για να εργαστούν, πρώτα για να ξεπληρώσουν τα χρέη που είχαν αναλάβει για να ταξιδέψουν και μετά για να αποταμιεύσουν χρήματα για να αγοράσουν ένα διαμέρισμα στην Τουρκία. Με τα χρόνια έγινε σαφές ότι οι μετανάστες δεν μπορούσαν να γίνουν επαναστατικά υποκείμενα από μόνοι τους, αλλά μπορούσαν να αλλάξουν την κοινωνία συμμετέχοντας σε συνδικάτα και κόμματα. Στη Γερμανία, μεταξύ 2000 και 2005, ήμουν στην επαρχιακή διοίκηση της Φρανκφούρτης του Κόμματος Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (PDS) και αρνήθηκα να κάνω μεταναστευτική εργασία. Οι γυναίκες κατευθύνονται στη γυναικεία εργασία και οι μετανάστες στη μεταναστευτική εργασία- εγώ αρνήθηκα. Προτίμησα να είμαι εκπρόσωπος της πολιτικής ειρήνης της επαρχιακής οργάνωσης και να είμαι υπεύθυνη για την έκδοση του περιοδικού της Frankfurter Kurier. Δεν μπορούσα να ανεχτώ τη νοοτροπία των μεταναστών από την Τουρκία. Δεν είχαν άλλο λόγο από το "Είμαστε μετανάστες, είμαστε καταπιεσμένοι". Υπήρχαν μετανάστες τουρκικής καταγωγής από διάφορα κόμματα. Δεν μπορούσες να καταλάβεις σε ποιο κόμμα ανήκαν βλέποντας τις ομιλίες τους. Όλοι έλεγαν το ίδιο πράγμα. Δεν υπήρχε μόνο μεταναστευτικό πρόβλημα στη Γερμανία, υπήρχαν προβλήματα και σε πολλούς άλλους τομείς, αλλά προφανώς δεν τα γνώριζαν. Τα επόμενα χρόνια η κατάσταση θα άλλαζε λίγο. Οι πολιτικοί ακτιβιστές από διάφορα γερμανικά κόμματα έμαθαν περισσότερα για τα προβλήματα της χώρας εκτός από τη μετανάστευση. Σε κάθε περίπτωση ήταν σαφές ότι οι μετανάστες δεν μπορούσαν να γίνουν από μόνοι τους πολιτικά υποκείμενα. Η ενότητα δεν ήταν δυνατή ούτε μεταξύ των μεταναστών από την Τουρκία, πόσο μάλλον μεταξύ μεταναστών διαφορετικών εθνικοτήτων. Η μετανάστευση συνεπάγεται επίσης διαχωρισμό. Αυτός ο διαχωρισμός διαμορφώνεται όχι μόνο με βάση την τάξη - όπως οι μετανάστες εργοδότες και εργάτες - αλλά και με βάση τον θρησκευτικό - σουνίτες και αλεβίτες - τοπικισμό. Είναι επίσης απαραίτητο να προστεθεί η διάκριση μεταξύ αριστερής και δεξιάς μετανάστευσης. Για ένα διάστημα χρησιμοποίησα τον όρο "αριστερή μετανάστευση" και προσπάθησα να τον εκλαϊκεύσω, αλλά δεν μπορώ να πω ότι πέτυχα αποτελέσματα. Όλες οι μεταναστευτικές οργανώσεις -ακόμη κι αν υποστήριζαν το αντίθετο- ήταν προεκτάσεις των οργανώσεων στην Τουρκία, οπότε η ενότητα της δράσης τους ακόμη και για θέματα στη Γερμανία εξαρτιόταν από την έγκριση που θα λάμβαναν από την κύρια δομή στην Τουρκία. Τα χρόνια έχουν περάσει, δεν ξέρω για άλλες χώρες, αλλά οι μετανάστες έχουν αλλάξει την κουλτούρα στη Γερμανία. Η γερμανική κοινωνία έχει γίνει πιο κοσμοπολίτικη και ευέλικτη. Η ξενοφοβία δεν τελείωσε, αλλά άλλαξε κατεύθυνση. Οι Τούρκοι εγκαταστάθηκαν και η εχθρότητα στράφηκε προς εκείνους που ήρθαν αργότερα. Οι παλιοί μετανάστες αντιπαθούν επίσης τους νεοφερμένους. Το ερώτημα αν οι μετανάστες είναι επαναστατικά υποκείμενα έχει επίσης εξαφανιστεί.